جنس بدنه اسپیکر خانگی چه تاثیری در کیفیت صدا دارد؟
برای افرادی که شنونده‌ی حرفه‌ای موسیقی هستند، کوچکترین تغییراتی در صدای اسپیکر خانگی، قابل توجه است. این تغییرات، بسته به عواملی متعدد رخ می‌دهند. اما یکی از مهمترین و اثرگذارترین عوامل در کیفیت صدای اسپیکر خانگی، جنس بدنه‌ی آن است. فشردگی ماده، با عایق و مستحکم آن، با پیشگیری از لرزش و صدای باس، مرتبط است. در این مقاله قصد داریم، تفاوت و تنوع متریال به کار رفته در ساخت جنس اسپیکر خانگی را بررسی کنیم. محاسن و معایب این مواد، خود را در کیفیت نهایی صدا نشان می‌دهند. با ما همراه باشید.
انواع جنس بدنه اسپیکر خانگی و پرکاربردترین آنها
از پرکاربردترین جنسهای رایج در ساخت بدنه‌ی اسپیکر، MDF ، پلی‌وود و چوب هستند اما در ایران از نئوپان هم استفاده می شود. اما تفاوتها و ویژگیهای این جنس چیست که آنها را در میان سازندگان اسپیکر به این محبوبیت رسانده است؟
1- MDF:
MDF تخته‌ای مصنوعی است که از الیاف چوب یا دیگر گیاهان ساخته می‌شود. درواقع، ام دی اف یا MDF مخفف عبارت Medium Density Fibreboard به معنی «تخته فیبر با چگالی (دانسیته، تراکم) متوسط» است که نوعی فرآورده چوبی محسوب می‌شود
مزایا:
- فشردگی و یکپارچگی: این ویژگیها در MDF، به شفافیت و کیفیت صدا کمک شایانی می‌کنند.
- مصونیت آن در برابر آسیب آفاتی مانند موریانه به دلیل مواد شیمیایی استفاده شده در آن.
- ام دی اف با قرار گرفتن در برابر گرما سرما تغییر شکل نداده و منبسط یا منقبض نمی‌شود. همچنین در برابر نفوذ آب مقاوم‌تر است.
- استحکام کافی جهت ساخت باکس های اسپیکر
- امکان انجام به آسانی برش ، cnc و …
- امکان روکش کردن به طرح های مختلف
- این جنس نسبت به دیگر انواع چوب، قیمت مناسبتری دارد.
- دوام بالا، ظاهر مناسب و ویژگی آکوستیکی خوب و همچنین عدم لرزش در صدای بالا و حذف نویزهای اضافه از دیگر ویژگی های MDF است.
معایب:
الف- اگرچه ضخامت MDF، استحکامش را قابل قبول می‌کند، اما به هرحال، تابع میزان مقاومت مکانیکی است که در کیفیت نهایی محصول، نقطه ضعف محسوب می‌شود.
با این وجود MDF یکی از بهترین جنسها برای بدنه‌ی اسپیکر است؛ زیرا ضخیمتر، فشرده‌تر و ارزان‌قیمت تر است. تراکم MDF لرزش را جذب می‌کند و نویز اضافه را در صدای نهایی به حداقل می‌رساند.
2- نئوپان:
به دلیل مقاومت پایین، در هنگام برش به شدت خرد می‌شود، برای برش و شکل دهی نهایی باید بیشتر روی آن کار شود در نتیجه زمان و هزینه را بالاتر می‌برد.
به اندازه‌ی MDF متراکم نیست و استحکام MDF و پلی‌وود را ندارد. دوام و مقاومت آن نیز پایین است.
به دلیل مقاومت کم آن در برابر رطوبت و نم، در صورت قرارگیری در معرض رطوبت، پوسته پوسته شده و رنگ آن تغییر می‌کند.
نئوپان از نظر آکوستیکی و حذف نویز ناخواسته در صدای نهایی اسپیکر، عملکردی ضعیف دارد. این موارد باعث شده است که تولیدکنندگان اسپیکر، کمترین استقبال را از این جنس داشته باشند.
به همین دلایل، شایان ذکر است که در بیشتر کشورهای دنیا، تولیدکنندگان حرفه‌ای اسپیکر، تمایلی به استفاده از آن در ساختار اسپیکر ندارند. تنها در چند کشور معدود از این جنس استفاده می‌شود.
3- تخته سه لای (پلی‌وود) 18 میلیمتری:
این جنس، از اوراق با ضخامت کم چوب که به هم فشرده و چسبانده شده‌اند تشکیل می‌شود. این تخته‌ها، با توجه به نوع چوب آنها، در صنایع مختلفی کاربرد دارند.
مزایا:
الف- ویژگی آکوستیکی خوبی دارد: برای سازهایی که بدنه‌ی چوبی دارند، مانند گیتار آکوستیک، بدنه باید لرزش سیمها را افزایش دهد تا رزونانس بهتری شکل بگیرد. در حالیکه برای اسپیکرهای بزرگ، قضیه درست برعکس است. بدنه‌ی کابین اسپیکر های بزرگ، نباید با صدای بلند اجزا بلرزد؛ در غیر این صورت صدا ناموزون و درهم ریخته به گوش می‌رسد. تخته سه‌لا از این نظر بهترین گزینه برای ساخت اسپیکر خانگی است زیرا ویژگی آکوستیکی لازم را دارد.
ب- فشردگی کافی را دارد: میزان فشردگی مناسب این محصول، مانع از اثرگذاری روی صدای اسپیکر می‌شود. این ویژگی تخته سه‌لا، در به دست آمدن صدایی صاف و باکیفیت ثابت شده است.
ت- سبک است: وزن کم این جنس، حمل و نقل محصول نهایی را آسان می‌کند.
ج- دوام بالایی دارد: سازگار بودن با کاربردهای مختلف، استحکام و ترکیب آن، دوام این جنس را تضمین کرده و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه می‌کند.
د- ظاهر متناسبی دارد: ظاهر این جنس تخته، به خوبی با سبک فضا هماهنگ می‌شود، به راحتی می‌توان با چند تغییر کوچک، به آن را شکل بهتری داد یا به لایه‌ای شفاف بسنده کرد.
معایب:
الف- قیمت بالاتر: قیمت تمام شده‌ی این جنس تخته، بالاتر از انواع مشابه آن است.
4- چوب
خانواده‌ی چوب، یک تنه در برابر لشکری از متریالهای مختلف
پیش از آنکه به چوب و ویژگیهای آن بپردازیم، اجازه بدهید جنسهای دیگر را بررسی کنیم و به مزایا و معایب آنها می‌پردازیم. این ویژگیها هم از دید تولیدکنندگان هم مصرف‌کنندگان بررسی شده است.
- پلاستیک: بین طراحان اسپیکری که هزینه‌ی تمام شده و ظاهر را در اولویت قرار می‌دهند، پلاستیک محبوب‌ترین است. سبک و ارزان و مقاوم است اما… هدف اصلی ساخت اسپیکر که پخش موسیقی با بهترین کیفیت صدا است در میان قیمت کم و وزن سبک از دست می‌رود.
- فلز: در میان گزینه‌های ساخت بدنه‌ی اسپیکر در جایگاه آخر می‌ایستد. اسپیکری با این جنس، مشکلات آکوستیکی متعددی دارد و جنس سخت آن، بازتاب صدای شدیدی ایجاد می‌کند که باعث از دست رفتن کیفیت صدای نهایی می‌شود.
و اما چوب:
خانواده‌ی چوب قرنها در ساخت سازهای موسیقی همچون پیانو کاربرد داشته است. به طور طبیعی ویژگیهای آکوستیکی مناسبی دارد و رزونانس را پایین می‌آورد. در نتیجه لرزشی که موسیقی ایجاد می‌کند، کمترین درهم ریختگی صدا را ایجاد می‌کند.
چوب تراکم بالایی دارد و به طور طبیعی مستحکم است. درنتیجه اگر خوب ساخته شده باشد، پژواک صدا را به حداقل می‌رساند. اما با همه‌ی محاسنی که دارد، به دلیل قیمت تمام شده و اثر مخرب زیست محیطی، چوب در گزینه‌های بعدی قرار دارد.
سخن پایانی: بهترین گزینه برای ساخت بدنه ای اسپیکر خانگی
در میان موارد مطرح شده، پلی‌وود و MDF بهترین گزینه‌ها برای ساخت بدنه‌ی اسپیکر هستند. اما به طور معمول، MDF کاربرد بیشتری دارد، زیرا با قیمت تمام شده‌ی پایین‌تر، همان کیفیت صدا را دارد.
