همه‌ی ما با هر نوع سلیقه‌ای، در طول روز، زمانی را به لذت‌بردن از موسیقی اختصاص می‌دهیم. پشت فرمان و ترافیک‌های تمام‌نشدنی، هنگام کارکردن و نیازداشتن به تمرکز بیشتر و از همه بیشتر به‌خصوص در جشن‌ها و میهمانی‌ها.
اما برای آنکه بیشتر از موسیقی لذت ببریم، به ابزار مناسبی نیاز داریم. یک پلیر خوب و یک اسپیکرخانگی باکیفیت، حداقل ابزار لازم برای این کار است.
تلفن‌های همراه هوشمند، تقریبا نیاز ما به پلیر را برطرف کرده‌اند اما اسپیکر گوشی‌ها و تبلت‌ها، خیلی قدرتمند و باکیفیت نیستند و صد البته برای مهمانی ناکارآمد. اینجاست که یک اسپیکر خانگی می‌تواند مشکل‌گشا باشد.
در مقالات پیش، درباره‌ی چگونگی انتخاب اسپیکر خانگی صحبت کردیم. حال اگر با تمام آن روشها به اسپیکر خانگی موردنظر رسیدید، چطور از لحاظ فنی هم مطمئن شوید که بهترین انتخاب را کرده‌اید؟ با ما همراه باشید تا با هم ویژگیهای فنی و صوتی اسپیکر خانگی قدرتمند را بررسی کنیم.
قبل از هر چیز باید مشخص کنیم که از اسپیکر در چه محیطی می‌خواهیم استفاده کنیم. در خانه به موسیقی گوش می‌دهیم یا در حال حرکت؟ روی مبل راحتی یا هنگام نرمش صبحگاهی؟ در محیط‌های بسته؟ فضای باز و سفر؟
ویژگیهای صوتی
اسپیکرهای مختلف فرکانسهای متفاوتی از صوت را ایجاد می‌کنند که می‌تواند کلفت و بم یا زیر و نازک باشد. اگر یک سیستم صوتی، اسپیکرهای قدرتمندی نداشته باشد با بالا و پایین رفتن صدا یا زیاد کردن تن صدا، صداهای ناهنجار و گاه خش‌خشهای آزار‌دهنده‌ای تولید می‌کند.
بهترین سیستم صوتی سیستمی است که دارای اسپیکرهای قدرتمند باشد تا بتواند بهترین صدا را با کیفیت بالا به گوش برساند.
طبقه بندی پخش صدا:
در سیستمهای صوتی چهار نوع خروجی روی اسپیکرخانگی دیده می‌شود. کوچکترین دایره یا توییتر مخصوص پخش صداهای فرکانس بالا یا زیر، مانند جیغ، است.
موسیقی فیلم و صدای افراد توسط میدرنج ها پخش می‌شود و صداهای بم و صداهایی که دارای فرکانس پایینی از صوت هستند توسط ووفر یا یک ساب پخش می شوند.
فرکانس قابل پشتیبانی:
اصطلاحی در سیستمهای صوتی به نام میزان فرکانس قابل پردازش وجود دارد که این اصطلاح در سیستم شنوایی انسان نیز صادق است.
در حالت کلی گوش انسان قادر به شنیدن اصواتی ما بین 20 تا 20هزار هرتز است و در صورت افزایش فرکانس بیش از این مقدار قادر به شنیدن آن نخواهیم بود، پس در صورت تمایل به انتخاب یک اسپیکر خانگی مناسب، سعی کنید اسپیکری بخرید که طیف گسترده‌ای از فرکانسهای قابل شنیدن توسط گوش را پشتیبانی کند.
فرکانس پاسخگویی، محدوده فرکانسی است که یک اسپیکر خانگی قادر به ایجاد آن است و واحد آن بر حسب هرتز است. یک اسپیکرخانگی هنگامی که در یک حجم صدا و فرکانس مشخص یک سیگنال صوتی تولید می‌نماید، مقدار مشخصی حجم صدا ایجاد می‌شود.
در حالت ایده‌آل اگر شما حجم صدا را ثابت نگه داشته و فقط فرکانس را تغییر دهید، محدوده فرکانسی که بلندی صدا با تغییر فرکانس ثابت می‌ماند را فرکانس پاسخگویی یا Response می‌گویند.
اگر در مشخصات اسپیکر خانگی خود، با عددی مانند 38Hertz – 22000Hertz مواجه شدید، عدد کوچکتر نشان دهنده باس است و هرچه این عدد کوچکتر باشد باس عمیق تری خواهید داشت
وات واقعی بلندگو ( اسپیکرخانگی) :
وات خروجی هر اسپیکر خانگی، معروف ترین مشخصه‌ی آن است. واضح است که به هر میزان که وات خروجی بالاتر باشد اسپیکر قوی‌تری در اختیار داریم. ولی حواستان باشد که بسیاری از سازندگان از وات اسمی به جای وات واقعی استفاده می کنند و در جایی دیگر به وات واقعی اشاره می کنند.
پس به دقت مشخصات را بخوانید، اگر دو مقدار وات در مشخصات نوشته شده بود عدد پایین تر وات واقعی است.
برای بیان میزان توان واقعی اسپیکر خانگی، از واحدی به نام RMS استفاده می شود. در اصل RMS واحدی است که نشان‌دهنده‌ی توان واقعی تقویت‌کننده و بلندگوها است و با توجه به این واحد می‌توان به راحتی به میزان توان صوتی که یک بلندگو قادر به ایجاد آنهاست پی برد.
همچنین واحدی به نام Pmpo نیز روی اسپیکرها نوشته می‌شود که این واحد در اصل یک واحد قراردادی است.
حساسیت اسپیکر خانگی (Sensitivity):
مورد مهم دیگر در انتخاب اسپیکر حساسیت آن است. در واقع این فاکتور کیفیت رابطه بین اسپیکرخانگی و پخش‌کننده را تعیین می‌کند. این مشخصه مقدار بلندی صدایی است که یک اسپیکر در توان 1 وات قادر به پخش آن است.
این مقدار با واحد دسیبل بر 1 وات (dBC) می باشد. کمترین مقدار حساسیت در 1 وات، 88 دسیبل و بیشترین مقدار آن 100 است. هر چقدر حساسیت بلندگو بیشتر باشد، بلندگو به توان کمتری جهت تولید حجم بیشتر صدا احتیاج دارد.
حساسیت معمول “۸۸dB/1Watt” است و ۹۰dB/1Watt حد مناسب است. به شما پیشنهاد می کنیم که اگر قصد خرید دارید به حداقل ۹۰dB رضایت دهید.این عدد در هدفون ها به عدد ۱۲۰ هم نزدیک می شود.
امپدانس:
به مقدار مقاومت الکتریکی یک آمپلی‌فایر اسپیکر، امپدانس گفته می شود و واحد اندازه گیری آن برحسب اهم (ohms) است. امپدانس رابطه‌ی مستقیم با فرکانس دارد. به هر میزان که این امپدانس پایینتر باشد قدرت اسپیکر باید بالاتر باشد تا کیفیت موردنظر را فراهم کند.
اکثر اسپیکرهای طراحی شده دارای 8 اهم امپدانس هستند که متناسب با میزان فرکانس این مقدار بین ۳.۶ تا ۱۴ اهم تغییر می کند. این امپدانس با اکثر تجهیزات صوتی خانگی به خوبی سازگار خواهند بود.
با توجه به اینکه شما از دستگاه های مشخصی برای پخش صدا استفاده می‌کنید باید تمام بلندگوهایی که استفاده می کنید همگی یک امپدانس یکسان داشته باشند. پس اگر قصد دارید به سیستم صوتی خود اسپیکر خانگی جدیدی اضافه نمایید به این موضوع حتما دقت داشته باشید.
تعداد کانالهای خروجی:
تعداد کانال های خروجی هم از دیگر مشخصات اسپیکرهاست. احتمالاً شما هم ۲.۱ یا ۴.۱ یا ۵.۱ و… را شنیده‌اید. در واقع عدد بیشتر تعداد اسپیکرهاست و عدد کمتر تعداد ساب ووفر (البته معمولاً ۱ است).
امروزه اکثر بلندگوهای بازار دارای حداقل ۲ کانال اصلی و یک کانال صدای بم هستند که این عامل باعث تاثیرگذاری بهتر در هنگام شنیدن صداهای مختلف می‌شود؛ اما به علت پیشرفت و تعبیه کارت‌های صدای چند کاناله روی مادربوردهای امروزی، کم کم این بلندگوها جای خود را به بلندگوهای چند کاناله می‌دهند.
امادلیل محبوبیت بلندگوهای چندکاناله، فقط به علت وجود کارت‌های چند کاناله نیست بلکه به اکثر فیلم‌ها و بازی‌های امروزی از حالت چند کاناله پشتیبانی می‌کند که این عامل خرید بلندگوهای چندکاناله را رونق می‌بخشد. سعی کنید بلندگویی تهیه کنید که حداقل از ۴ کانال اصلی و یک کانال برای صدای بم داشته باشد .
گذشته از ویژگیهای صوتی یک اسپیکر خانگی، در ادامه خواهید دید که بخش‌های دیگری هم در کیفیت اسپیکر تاثیرگذار هستند.
آمپلی‌فایر
وظیفه اصلی آمپلی‌فایر بهبود کیفیت صدای در حال پخش است. آمپلی‌فایر، قدرت خروجی از سیستم پخش را، ۵۰ وات افزایش می‌دهد؛ همچنین برای گرفتن صدا از ساب ووفر آمپلی فایر مناسب نیز لازم است.
آمپلی فایرها به چهار صورت مونو، دو کانال، ۴ کانال و یا ۶ کانال طراحی می‌شوند.
۲ کانال: برای ساپورت کردن از یک جفت باند آمپ‌خور
۴ کانال: برای ساپورت کردن از یک جفت باند و یک ساب ووفر (البته می توان از ۲ آمپِ ۲ کانال هم استفاده کرد)
۶ کانال: برای ساپورت کردن از ۲ جفت باند آمپ خور و یک عدد ساب ووفر یا ۱ جفت باند آمپ خور و دو عدد ساب ووفر
دو نوع آمپلی فایر در بازار موجود است؛ آمپلی فایر استریو و آمپلی فایر سینمای خانگی.
آمپلی فایر استریو تنها می‌تواند صدای دو کاناله پخش کند یعنی می‌توان دو بلندگو به آنها وصل کرد اما آمپلی‌فایر سینمای خانگی قابلیت پخش صدای ۶ کاناله و حتی در نمونه‌های حرفه‌ای‌تر توانایی پخش صدای ۱۶ کاناله را دارد.
کابل‌ها
کابل‌ها یکی از اجزای مهم هستند که اگر به کیفیت آنها اهمیت داده شود می‌توانند به بهبود صدا و سالم ماندن اجزا کمک کنند. به همین دلیل، جنس مهم‌ترین کابل در یک سیستم صوتی خانگی، که همان کابل رابط بین آمپلی فایر و بلندگوها است، باید مناسب باشد.
بهترین نوع کابل، کابل‌های از جنس استیل و آلومینیوم هستند. چرا که دیرتر از کابل‌های مسی گرم می‌شوند. گرم شدن کابل باعث کاهش وضوح صدا می‌شود.
بلندگو
بلندگو که با نام باند نیز شناخته می‌شود وظیفه پخش صدای باکیفیت از آمپلی‌فایرها را دارد. تعداد کانالهای خروجی هم از دیگر مشخصات اسپیکرهاست. احتمالاً اعداد ۲.۱ یا ۴.۱ یا ۵.۱ و… را دیده‌اید. درواقع عدد بیشتر، تعداد اسپیکرهاست و عدد کمتر تعداد ساب ووفر (که البته معمولاً ۱ است).
مقدار امپدانس بین ۳.۶
تا ۱۴ اهم تغییر می کند و هر چه امپدانس پایین تر باشد قدرت اسپیکر باید بالاتر باشد تا کیفیت مورد نظر را فراهم کند.
ساب‌ووفر
کلمه ساب یا در زبان انگلیسی subwoofer نوعی از ووفر است که به دلیل تولید صدای بم‌تر از ووفر به این نام خوانده می‌شود. بنابراین ساب‌ووفر یک نوع از ادوات پخش صداست که فرکانس صدای تولیدی آن از ووفر کمتر است.
در حقیقت ساب‌ووفر اسپیکری است که در زمان پخش ترکیبی از صدای دوب و دیس یا همان بیس را ایجاد می کند. به ساب ووفر، ساب هم گفته می شود. ساب ووفر دارای دیافراگم وسیع و فرکانس کم است.
در حقیقت دلیل نام‌گذاری این وسیله شدت بم بودن صدای تولیدی آن است. ساب‌ووفرها معمولا بین ۲۰ تا ۶۰ سانتی‌متر قطر دارند.
البته بلندگوها تا حدی این عمل را انجام می‌دهند، اما کسانی که به دنبال سیستم حرفه‌ای و تولید صدای باس (Bass) بسیار بالا و قوی هستند باید ساب ووفر را نیز به سیستم پخش خود اضافه کنند.
صدای باس که فرکانس پایینی دارد و در واقع صدای بم است، به هنگام تماشای فیلم کمک می کند جلوه های صوتی را به صورت واقعی تر بشنوید. همچنین به هنگام گوش دادن به موسیقی، صدای باس موسیقی را مهیج تر می نماید.
ساب‌ووفرها معمولا بزرگ هستند. در واقع ساب یک دستگاه مستقل نیست و صرفا برای تقویت و بم کردنِ به سیستم اضافه می‌شوند. البته مشخص است که استفاده از ساب اصلا ضروری نیست، اما چون ساب ها می‌توانند صداهای بم و قوی تولید کنند، به شدت مورد پسند علاقه‌مندان به موسیقی واقع شده‌اند.
می‌توانید ساب ووفر را در هر جایی از اتاق قرار دهید؛ اما برای این که ساب ووفر بهترین بازدهی صدا را داشته باشد بهتر است آن را در گوشه یا کنج اتاق قرار دهید تا بهترین صدای باس ایجاد شود.
معمولاً اسپیکرهای بزرگ تر از اسپیکرهای کوچک تر کیفیت بهتری دارند. سایز ووفر هم در کیفیت آن تأثیر دارد. ووفرهای بزرگتر باس بیشتری نسبت به کوچکترها تولید می‌کنند. این امر بسیار مهم است.
شاید تعداد زیاد ووفر فوق العاده به نظر برسد و معمولاً برخی از شرکت ها از ووفرهای زیاد با سایز کوچک استفاده می‌کنند. ولی اطمینان داشته باشید که یک ووفر ۶ وات بزرگ بیس بیشتری نسبت به ۴ ووفر ۳ واتی کوچک تولید می‌کند.
تفاوت ووفر و ساب در چیست؟
طراحی ساب طوری است که صدایی بین 20 تا 200 هرتز را پخش کند. اما ووفرها نسبت به ساب‌ها محدوده‌ی بیشتری از صدا را تولید می‌کنند، فرکانس بالاتری دارند و بین 40 تا 500 هرتز صدا را پخش می کند.
بنابراین ساب ووفر ها فرکانسهایی پایینتر از توان ووفر، مثلا صدای انفجار، یا ضربه پتک و موارد مشابه، را پخش می‌کنند.
اسپیکری که صداهای بم‌تر را تولید می‌کند باید بزرگتر باشد تا بتواند هوا را به خوبی جابه‌جا کرده و تولید صوت نماید. بنابراین ساب از انواع دیگر اسپیکرها بزرگتر است. کیفیت صدای ساب در ابتدا و انتهای پخش از ووفر و میدووفر بهتر است.
با توجه به اهمیتی که ساب ووفرها در سیستمهای صوتی حرفه‌ای دارند این وسیله بین علاقه‌مندان به موسیقی بسیار رواج دارد. ساب ووفرها با قدرت خارق‌العاده‌ای که در پخش صدا دارند، انرژی و هیجان موسیقی را جذاب‌تر و حرفه‌ای‌تر می‌کنند.
در نهایت میدووفرها قرار دارند که فرکانس تا حدود 5000 هرتز را نیز پشتیبانی می‌کنند. پس ساب‌ووفر و میدووفر زیرمجموعه‌های ووفر هستند؛ که تکمیل‌کننده جزئیات صدای پخش شده خواهند بود.
با انواع ساب‌ووفر آشنا شوید
به طور کلی دو نوع ساب ووفر به نام‌های اکتیو و پسیو در بازار وجود دارد. البته به مرور تعداد ساب ووفرهای پسیو در حال کاهش هستند. اما هنگام خرید ساب ووفر به هر حال بهتر است به این موضوع توجه کنید. اما تفاوت این دو مدل از نامشان نیز تقریبا پیداست.
ساب‌ووفر اکتیو دارای یک آمپلی‌فایر داخلی است که به طور مستقیم و بدون دردسر به سیستم صوتی و تصویری متصل شده و کار خود را آغاز می‌کند. در مقابل ساب ووفر پسیو در مجموعه‌ی خود دارای آمپلی فایر نیست.
در نتیجه باید آمپلی فایر را به صورت جداگانه برای آن تهیه کرد. این روش برای کسانی مناسب است که می‌خواهند حداکثر اختصاصی‌سازی را در سیستم صوتی خود پدید آورند. این روزها ساب‌ووفرهای اکتیو دارای کیفیتی مثال‌زدنی هستند.
توییتر
وظیفه توییترها پخش صداهای ریز است و در واقع از آنها موسیقی پخش نمی شود. توییترها می توانند کمک بسیاری به زیبا شدن آهنگ می‌کنند.
البته بلندگوها عمدتا در درون خود دارای توییتر هستند اما نصب یک توییتر باعث می شود تا بلندگو تنها به پخش صداهای حد وسط بپردازد و توییتر به تنهایی صداهای ریز را پخش کند که مسلما باعث بالا رفتن کیفیت بلندگوها می شود.
میدرنج
هر بلندگوی حرفه‌ای دارای قابلیت پخش ۳ نوع صدا است، صدای زیر (توییتر)، صدای حد وسط (مثل صدای خواننده)، صدا با بیس بالا (صدای ساب ووفر). اما در میدرنج این ۳ عمل صورت نمی‌گیرد.
در واقع میدرنج قابلیت تفکیک صدا را ندارد و تنها قابلیت پخش صدای حد متوسط را دارد. در نتیجه باید یک ساب و یک توییتر مجزا در کنار آن به‌کار گرفته شوند.
البته زمانی که شما از میدرنج و ساب و توییتر مناسب در کنارهم استفاده می کنید، صدای بسیار با کیفیت و تفکیک شده‌ای را برای شما پخش خواهد کرد که از بسیاری از بلندگوها به مراتب بهتر است.
رادیو FM
با استفاده از این قابلیت، افرادی که به رادیو علاقه‌مند هستند نیز می‌توانند ایستگاه‌های موردعلاقه‌ی خود را گرفته و از گوش دادن به برنامه‌های آنها لذت ببرند.
پورتها و خروجیهای مختلف
برای پخش صوتی، نوع اتصال و کارت‌های حافظه اهمیت بسیاری دارند و بهتر است قابلیت اتصال بلوتوث و USB برای سیستم فراهم باشد. حافظه‌ی خود سیستم صوتی نیز معمولاً از نوع رم‌های SD، MINI SD یا MICRO SD هستند.
به عنوان آخرین ویژگی که البته اهمیت بسیاری نیز دارد باید گفت که یک سیستم صوتی حرفه‌ای باید خروجی و ورودی‌های متعدد و متنوع داشته باشد. پشتیبانی از کامپوننت، AVI و HDMI از ویژگیهای مهم یک سیستم صوتی حرفه‌ای است.
اسپیکر خانگی دنای با دارا بودن بالاترین کیفیت و امکانات، یکی از بهترین گزینه‌ها برای خرید اسپیکر خانگی است.
